Gerçekten içinde bulunduğumuz süreci anlatmak için kelimeler yetersiz kalıyor. Ekonomi dünyası da hangi boyutta bir faturanın çıkacağını öngöremiyor. Birçok ülke yüksek miktarda kaynak tahsis edip bir dizi ekonomik önlemler setini yürürlüğe koydu. Merkez bankaları da mümkün olduğunca bankacılık sistemi kanalıyla tüm sektörlerin likidite akışını rahatlatacak önlemlerle ekonomi yönetimlerine kayda değer destek veriyorlar.
Ülkelerin uygulama kararı verdikleri önlemler seti hiç bir ülkede değişmiyor.
Ortak paydayı nakit akışının sağlanması, hem şirketlere hem de bireylere finansal destekler ve sektörlere nefes aldıracak vergisel teşvikler oluşturuyor.
100 MİLYAR LİRALIK
ABD'nin ayırdığı kaynak 1 trilyon doları buluyor.
Her vatandaşına 1000 dolar verecek. KOBİ'lere 300 milyar dolara yakın finansman sağlayacak. Belli sektörlere ayrıca kaynak tahsisi sağlarken, yarım trilyon dolar hacminde vergi indirimleri yapacak.
Almanya 550 milyar euro kaynak ile duran üretim ve istihdamı canlandırmaya çalışacak. Benzer şekilde İngiltere ve Fransa da 350 milyar euronun üzerinde kaynak ile kanı durdurmayı planlıyorlar.
Türkiye ise 100 milyar liralık bir kaynak ile yola çıkacak. Öncelikle parasal sistemin çalışması ve borçluların ödemelerde güçlük yaşamalarının önüne geçmeye gayret edilecek.
Bunun yanı sıra vergi ve SGK prim ötelemeleri ile hem firmalar hem de bireyler rahatlatılacak. Önlemler dizisinin ilk dört maddesi bu konulara ayrılmış. Belli sektörlerde vergi ödemeleri 6 ay erteleniyor. Yüzde 2 olan konaklama vergisi Kasıma kadar uygulanmayacak.
İç havayolu taşımacılığında geçerli olan yüzde 18 oranındaki KDV 3 ay için yüzde 1'e çekiliyor. Diğer maddelerin çoğunluğu ise nakit akışlarının düzenli sağlanabilmesine yönelik alınmış. Bu bağlamda Kredi Garanti Fonunun 50 milyar liraya çıkarılması yoluyla özellikle KOBİ ölçekli firmalara kaynak aktarımları gerçekleştirilecek. Banka kredilerinin geri ödemelerini yapamayan firmalara 3 ay erteleme de söz konusu olacak. İhracatçılar da unutulmamış, stok finansmanı sağlanması planlanmış.
BİREYLERE YÖNELİK
Firmalar dışında bireylere yönelik önlemler de şöyle:
Bireylere ihtiyaç kredilerinde koşullar yumuşatılacak ve ipotekli ev satışlarında mortgage kredisi ev tutarının yüzde 90'nını bulabilecek.
Kısa çalışma desteği devreye alınacak. Yani en az 4 hafta süreyle kapalı kalan işyeri çalışanlarının para ve genel sağlık sigortası primleri ödenecek. Emeklilerin ve yaşlıların da bir kısmı paketten istifade edecek.
Önlemlerin sacayakları diğer ülkelerdeki gibi doğru tasarlanmış. Çok ekstrem bu durumu atlatmak için ödemeler sisteminin işlemesi ve işveren ile işçilerin maddi anlamda rahatlatılması gerekiyor. Önlemler de bu çerçeve içine yerleştirilmiş.
Sadece çalışanlar için bazı ek önlemlere yer verilebilirdi.
Sanırım tüm ülkeler son aldıkları önlemlerle yetinemeyecek ve ek paketler açıklamak zorunda kalacaklar. Son yazımda da vurgu yapmaya çalışmıştım yinelemek istiyorum. Ülke temsilcilerinin bir araya gelerek ortak mücadele vereceklerini beyan etmeleri, gerçekten paniği bir nebze azaltacaktır. Bu krizin psikolojik boyutu gerçekten fazla... Tabi ekonomik boyuttan öte sağlık daha önce geliyor. Lütfen sağlığımız için bilinçli davranıp bilim insanları tarafından yapılan önerilere harfiyen uyalım.