Son yazımda gelişmiş ülkelerdeki düşük enflasyonun merkez bankalarına gevşek para politikalarında geniş hareket alanı sağladığına ve piyasalara çıkan likidite yüzünden yatırım araçlarının iyice şiştiğine değinmiştim. Konu enflasyon olunca, Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) bu hafta içinde duyurduğu Şubat enflasyon verilerini de atlamayalım, ne anlama geldiğini irdeleyelim...
TÜİK verilerine göre Şubat ayında tüketici fiyatlarında yüzde 0.56 artış olmuş. Yıllık bazda ise TÜFE yüzde 10.43'e gerilemiş. Ocak ayında yüzde 10.63 idi. En çok artış gıda ve alkolsüz içeceklerde gerçekleşmiş, yüzde 2.08. Yine halkın cebini yakından ilgilendiren konuttaki artış da yüzde 0.60'ı buluyor. Gıdanın harcama grubu içindeki ağırlığı yüzde 26.22, konutunki ise yüzde 16.44. İkisini topladığımızda harcamalarımızın neredeyse yarısını bu iki tüketim grubuna yapıyoruz.
YA ALIM GÜCÜ?
Maliyet enflasyonunun göstergesi Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ise TÜFE'nin tersine gerilemiş Şubat ayında. Yüzde 0.09 gibi göz ardı edilecek bir düşüş. Bir yerde yerinde saymış ÜFE diyebiliriz. Yıllık bazda yüzde 13.3 seviyesinde maliyet enflasyonu. Alt sektörlere baktığımızda, tarımdaki üretim maliyetleri artışı yüzde 1.85 yükselmiş, sanayide yüzde 0.50 gerilemiş, imalatta maliyet değişimi olmamış.
Rakamların ne ifade ettiğine gelirsek...
Türkiye Büyük Millet Meclisi Araştırma Merkezi'nin yaptığı çalışmanın bazı tespitleri rakamlar ile halkı ilgilendiren enflasyon arasındaki asimetriyi oldukça net bir şekilde ortaya koyuyor. 2011 yılında yapılan çalışmada 2005 yılından geçen yıla kadar ki dönemde vatandaşın en fazla tükettiği ürün fiyatlarındaki artış oranları verilmiş. Örneğin, son 6 yılda peynir fiyatları yüzde 165, et yüzde 133.6, tavuk eti yüzde 118.4 ve yumurta yüzde 93.7 düzeyinde yükselmiş. Aynı şekilde konutlarda kullanılan suyun metreküp fiyatı 2005 yılında 1.62 TL iken 2011 yılında 2.54 TL'ye yükselmiş. Oysa bu sürede asgari ücretteki artış oranı yüzde 63'de kalmış. Politikacıların örnek olarak çok kullandıkları simit (gevrek) ve bir bardak çay kombinasyonu da alım gücünün yıllar itibariyleı gerilediğini kanıtlıyor. 2003 yılında asgari ücretli bir kişi 920 simit alabilirken bugünlerde ancak 670 simit alabiliyor.
RAKAMLARIN DİLİ
Doğrudur, enflasyon 2001 krizinden bu yana geriliyor. İki, hatta 3 haneli enflasyonlardan yüzde 10'lar seviyelerine geldi. Ancak, gerek faizler gerekse enflasyon oranları için oldukça uygun küresel iklim koşullarında halen bu seviyelerde olması mı gerekiyordu? Neden bu soruya takıldım biliyor musunuz? The Economist Dergisi'nden ülkelerdeki enflasyon rakamlarına baktım. Toplam 58 ülkenin son enflasyon verilerine göre Türkiye 3. sırada. Venezüella yüzde 26.3 ile enflasyonu en yüksek ülke, ikinci sırada yüzde 17.3 ile Vietnam geliyor. Türkiye'yi yüzde 10.1 enflasyon oranı ile Pakistan izliyor. Türkiye'de yüzde 60-70 enflasyon varken, hiper enflasyonla boğuşan Latin Amerika'da enflasyon bakın şöyle; Brezilya'da yüzde 6.2, Şili'de yüzde 4.2 ve Kolombiya'da yüzde 3.5.
Rakamların gerçekten dili var yukarıda görüldüğü gibi. Bu yüzden fazla yorum yapmaya gerek yok.
Bu yıl ne olur sorusunu yanıtlamaya çalışalım...
Merkez Bankası 2012 yılı enflasyonun orta noktasını yüzde 6.5 olarak öngördü. Yüzde 2 de yukarı ve aşağı yönlü belirsizlik bandı koydu her yıl olduğu gibi. Dolayısıyla, yıl sonunda enflasyon yüzde 8.5 ile yüzde 4.5 aralığında bir yerde gerçekleşecek. Yani, 2011 yılındaki yüzde 10.47 düzeyindeki enflasyon, en az 2 baz puan aşağı gelecek, eğer evdeki hesap tutarsa. Ama şimdiden petrol fiyatlarındaki yükseliş çarşıda koşulların farklı olduğu sinyalini veriyor. 95 dolar öngörü ile yapılan tahmin, petrol fiyatlarının 100 doların üzerindeki seyri devam ederse doğal olarak tutmayacak. Ne yazık ki, yüksek petrol fiyatlarının Türkiye ekonomisine maliyeti 65 milyar doları bulacak. Oysa geçen yıl 54.1 milyar dolardı.
Sözün özü, geçmiş yıllara göre enflasyon geriliyor ama beraberinde alım gücü de...
