Enflasyonun temel iki göstergesi olan Tüketici Fiyat Endeksi ve çekirdek enflasyon Temmuz ayında beklendiği gibi hafif yükseldi. TÜFE yüzde 1.36, özel kapsamlı B grubu ise yıllık bazda yüzde 17.53 oranında gerçekleşti. Temmuz verileri sonucunda yıllık bazda TÜFE yüzde 16.65'e çıkarken, Yurt İçi-Üretici Fiyat Endeksi yüzde 21.66'ya gerilemiş oldu.
TÜFE'nin hafif de olsa yükselmesinde otomotivde vergi teşvikinin geri alınması ve elektriğe uygulanan zam etkili olduğunu söyleyebiliriz. Doğalgaz ve tütün grubuna yapılan zamlarında Ağustos ayı enflasyonuna yaklaşık 0.5 puanlık bir artış yönlü yansıması söz konusu olacak.
Sonbahar itibariyle baz etkisinin de devreye girmesiyle enflasyon yönünü yeniden aşağı indirecek ve düşüş daha da belirginleşecek. Tam bu noktada genel değerlendirme yapmak gerekirse, geçen yılın aynı aylardaki yüksek seyrin sonucu doğal gerilemede ki buna baz etkisi diyoruz, son bir kaç aydır etkili olmaya devam ediyor, enflasyonun ateşinin düşmesinde. Bir faktör daha ekleyebiliriz; yüzde 24 civarı pay ile TÜFE üzerinde en fazla etkiye sahip gıda fiyatlarında da belirgin bir gerileme görülüyor. Bu da doğal olarak TÜFE'nin dizginlenmesinde önemli rol oynuyor.
GİYİM AŞAĞI ÇEKMİŞ
Aynı şekilde TÜFE'nin alt gruplarından giyim yıllık yüzde 4.18 ve haberleşme yüzde 6.29 ile, ki bu iki grubun TÜFE hesaplamasında yaklaşık yüzde 11 ağırlığı var, enflasyonun yönünü aşağı çevirmesinde katkı yapıyorlar.
Ancak ev eşyası, sağlık, eğlence ve kültür ile lokanta ve otel alt grupları ortalama TÜFE'nin üzerinde seyrediyorlar.
Önümüzdeki aylarda maliyet cephesinden gelecek olumlu yansıma ile bu alt gruplarda gıda gibi pozitif katkı sağlayabilirler.
Maliyet enflasyonun ölçütü Yİ-ÜFE yüzde 0.99 Temmuz performansında sanayinin dört grubu da. Madencilik, imalat, elektrik ve su temini geçen ay topluca aşağı gelmişler. Özellikle yüzde 3.336 ile enerji grubu aslan payını almış. Bu resmi okumak gerekirse, sanayide üretimin maliyeti Temmuz ayında düşmüş. Sanayiciler hem geçen yılın aynı ayına hem de bir önceki aya göre daha az maliyet üstlenmek zorunda kalmışlar.
Ancak üreticilerin yatırımda kullandıkları sermaye mallarının maliyetlerindeki yıllık artış oranı halen yüzde 21'in üzerinde seyrediyor. Ara mal ve dayanıklı tüketim mallarındaki maliyet artışları Yİ-ÜFE'nin altına gerilemiş durumda.
Enflasyon ile ilgili rakamlar ve detaylar böyle... Gelelim yazımızın başlığındaki sorunun yanıtına;
BEKLENTİ GERÇEKLEŞİR Mİ?
Gerçekleşen ve bu seyir ile yılı kapatacak olası enflasyon oranı Merkez Bankası öngörüsü ile uyumlu mu?
Merkez Bankası son enflasyon raporunda yıl sonu enflasyon beklentisini yüzde 13.9 revize etmişti. Görünen o ki Eylül ve Ekim aylarında baz etkisi bir kez daha devreye girecek ve enflasyon belki de tek hanelere kadar düşecek. Sonrasında baz etkisinin devre dışı kalmasıyla enflasyon yeninden yükselişe geçecek ve yılı yüzde 14-15 aralığında kapatacak gibi. Tabii burada temel varsayımlarımız gıda fiyatlarının kontrolden çıkmaması, petrol ve doğalgaz fiyatlarının küresel düzeyde yükselmemesi ve en önemlisi jeopolitik risklere bağlı olarak kurlar üzerinde basıncın artmaması.
Bu durumda daha önceki yazılarımda da vurguladığım gibi Merkez Bankası kendisine 300 baz puanlık faiz indirim alanı açabilir.