Milyonlarca çalışanın 2024'de alacağı maaşı belirleyecek olan yeni asgari ücret için geri sayım başladı. Asgari ücret 7-8 milyon işçiyi direkt ilgilendirirken diğer çalışanları, işsizleri, sosyal yardım alanları da etkiliyor. Asgari ücretteki artış işsizlik maaşından sosyal yardımların gelir kriterine kadar her türlü ödemeyi değiştirirken, çalışanlar açısından da maaş zammı anlamı taşıyor. Sadece asgari ücretliler değil asgari ücret dışında maaş alan çalışanlar da yapılacak artıştan olumlu etkileniyor.
HAZIRLIKLAR BAŞLADI
Önümüzdeki ay toplanacak olan Asgari Ücret Tespit komisyonu öncesinde taraflar hazırlıklara başladı. Hem işçi kesimini temsil edecek olan TürkİŞ hem de işveren kesimini temsil edecek olan TİSK masaya getireceği teklifler üzerinde çalışmalarını sürdürüyor. Hükümetten yapılan açıklamalarda ise işçilerin aynen emekliler ve memurlarda olduğu gibi enflasyona ezdirilmeyeceği vurgusu öne çıkıyor.
ENFLASYON RAKAMLARI ÖNEMLİ
Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nun bugüne kadar yaptığı toplantılarda ücreti belirlerken en çok baktığı veri enflasyon oluyor. Bu yüzden bu yılki toplantıda da hem 6 aylık enflasyon hem de yıl sonu enflasyon önem kazanacak. 2 yıldır asgari ücret yılda iki kez Haziran ve Ocak aylarında belirleniyor. Bu yüzden son 6 aylık enflasyon zam oranını belirlemede etkili oluyor. Bu yüzden komisyonun son 6 aylık enflasyonu da baz alacağı yine 2024 için öngörüler ve alım gücü noktasında da çalışma yapacağı bekleniyor.
İŞTE O ORANLAR
Orta Vadeli Programda öngörülen yüzde 65'lik yıl sonu enflasyonu rakamını Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan da raporu açıklarken bir kez daha yineledi. Hem OVP'nin hem de Merkez Bankası'nın öngörüsü yıl sonu için yüzde 65 enflasyon oldu. Yine Merkez Bankası'nın yaptığı piyasa katılımcıları anketinde beklenti yüzde 68 civarında çıkmıştı. Yüzde 65'lik yıl sonu enflasyon öngörüsüne göre 6 aylık enflasyonun yüzde 38'e yakın olması bekleniyor. Memurlar ve memur emeklileri için toplu sözleşme ile birlikte artış oranı ise yüzde 49'u geçiyor. Yapılacak bir refah payı ilavesiyle yine yüzde 50'ye yakın bir artış olması mümkün. Şu anda net asgari ücret 11.402,32 TL olarak uygulanıyor. Memur maaş artışı baz alınırsa yüzde 50 artış olduğunda net rakam 17.103,48 TL'ye çıkacak. 6 aylık enflasyona göre artış yapılmasına karar verilirse yeni asgari ücret net 15.735,20 TL olacak. Hükümetten yapılan açıklamalarda ve bugüne kadar yapılan artışlara bakıldığında asgari ücret artışlarının hep enflasyonun üzerinde olduğu görülüyor. Bu yüzden yüzde 38'lik 6 aylık enflasyon oranının refah payı ile yüzde 50'ye çıkartılması beklenen bir sonuç olarak ortada duruyor. Bu durumda yeni asgari ücretin 17 bin liranın üzerine çıkacağı görülüyor.
TARAFLAR NE İSTİYOR?
Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nda 15 temsilci bulunuyor. Bunların 5'i işçi, 5'i işveren ve 5'i de hükümetten olan temsilciler. İşçileri temsil eden Türkİş masaya getireceği rakamı 2'si kadın 2'si erkek 4 asgari ücretliden oluşacak komisyonun belirleyeceğini açıkladı. Daha önceki komisyonlara Türk-İş en alt pazarlık rakamı olarak kendi hazırladığı yaşam maliyeti rakamını taşımıştı. Bu yıl da yaptığı hesaplamalarda Türk-İş bekar bir çalışan için yaşama maliyetini 17.803 TL olarak açıkladı. Öyle görünüyor ki Türk-İş masada pazarlığa bu rakam üzerinden başlayacak. Bu rakam da net asgari ücret açısından yüzde 50'nin biraz üzerinde bir orana tekabül ediyor.
ARA ZAM OLUR MU?
Asgari ücret uzun bir süredir yıllık olarak belirleniyordu. Ancak son 2 yıldır enflasyon dolayısıyla Haziran aylarında ara zam yapıldı. 2024 yılı için ara zam yapılıp yapılmayacağı henüz net değil. Bu yüzden masada yıllık enflasyonun konuşulması bekleniyor. Ancak enflasyon dikkate alınarak ara zam formülü de yeniden gündeme gelebilir. Bu durumda Haziran ayında yeniden komisyon toplanabilir.
ÖZEL SEKTÖR NE YAPACAK?
Asgari ücrette yapılan artışlar özel sektör çalışanlarının gelirlerini de yukarı doğru çekiyor. Asgari ücretle çalışanların maaşı artınca onların üzerindeki ücretlerde de yüksel me oluyor. Özel sektörde de genelde asgari ücrete yapılan artış oranları baz alınıyor. Bu arada asgari ücretteki vergi istisnasının devam etmesi bekleniyor. Asgari ücretten gelir ve damga vergisi alınmıyor. Aynı zamanda diğer ücretlerdeki asgari ücret kadar kısımdan da vergi alınmıyor.