Kutlu Hayatın İzinde / Yeni Siyer kitabından mülhem konulara devam ediyorum: Namaz Mekke döneminde farz kılındığı halde Medine'ye hicret edilinceye kadar baskı ortamı sebebiyle namaz vakitleri açıkça duyurulamıyordu.
Müslümanların bir toplum oluşturdukları hicret sonrasında ise önceleri herhangi bir çağrı yapılmadan toplanıp namaz vakitleri bekleniyordu.
Bir süre sonra namaz kılanların sayısı artınca bir duyuru ihtiyacı doğdu. Yapılan istişarelerde bir tür çan çalınması, boru öttürülmesi, ateş yakılması veya bayrak dikilmesi gibi teklifler gündeme geldi.
Ancak bunların her biri diğer bazı din mensuplarının uygulamaları olduğu için Hz. Peygamber uygun görmedi. Bir ara sokaklarda "es-salah" (namaza namaza!) diye bir çağrıyla namaz vakitleri haber verildiyse de bu yeterli görülmedi.
EZAN ÖĞRETİLİR
Bu sırada rüyada kendisine ezan öğretilen Abdullah b. Zeyd b. Salebe, sabah Hz. Peygambere gelerek durumu haber verince Resulullah "Bu inşallah gerçek bir rüyadır!" veya "Allah sana hayrı göstermiştir!" dedi ve Bilal'e uğrayıp ona ezanın sözlerini öğretmesini istedi. Bilal-i Habeşi yüksek bir evin damına çıkıp ilk defa sabah ezanını okudu. Bu sırada ezanı duyan Hz. Ömer de Allah Resulü'ne gelip yeminle kendisinin de aynı rüyayı gördüğünü, ancak Abdullah b. Zeyd'in daha önce haber verdiğini söyledi.
Abdullah b. Zeyd olayı şöyle anlattı: "Ben uyku ile uyanıklık arası bir durumdaydım, hatta uyanıktım bile denebilir; bu sırada elinde çan bulunan birine rastladım. Adama çanı satıp satmadığını sordum. O da bana bu çanla ne yapacaksın? dedi. Bunu çalarak insanları namaza çağırmak istiyorum, dedim. Adam bana istersen bundan daha iyi bir şey öğreteyim, dedi. Ben de olur, cevabını verince adam ezan ve kamet sözlerini bana öğretti" diye anlattı.
İSLAM'IN ALAMETİ
Ezan Hicri 1. (622) veya bir rivayete göre 2. (623) yılda sünnet yoluyla belirlenmiş oldu. Bununla sadece en önemli ibadet olan namaza çağrı imkanına kavuşulmuş olmadı, aynı zamanda İslam dini de hem tebliğ hem yaşayış açısından görünür bir hüviyete ulaştı. Müslümanlar ezanın sözlerinde ifadesini bulan inanç ilkeleriyle artık diğer bütün din mensuplarından kesin şekilde ayrıştıklarını, bağımsız ve müstakil bir ümmet/toplum olarak tarih sahnesinde yerlerini aldıklarını herkese ilan etmiş oldular. Dinin görünürlüğünü ve Müslümanların başkalarından farklılığını sağlayan cuma ve bayram namazları, cemaatle namaz, hatta camiler ve minareler gibi ezan da Müslüman toplum için dinin temel sembollerinden (şeair) biri kabul edilmiştir.
RÜYA YOLUYLA BELİRLENDİ
Ezanın rüya yoluyla belirlendiği kesindir.
Rüyanın insan hayatında dolayısıyla dinde önemli yeri vardır. Bu tür rüyalara "sadık / salih rüya" denir. Peygamber Efendimiz'e ilk vahiy salih rüya şeklinde gelmiş, altı ay müddetle vahiy bu şekilde devam etmiştir. Kur'an'da Hz. Peygamber'in ve eski peygamberlerin rüyalarına dair epeyce bilgi yer alır. Bir nefs eğitimi ve olgunlaşma yolu demek olan tasavvufi hayatta rüya marifet, hikmet, vaaz, irşad, uyarı gibi hususların kaynağıdır. Pek çok dini ve ahlaki hakikate rüyada vakıf olunmuştur.
Birçok sufi, zahid ve veli gördüğü rüyaya göre hayatına ve davranışlarına yön vermiştir. Rüyayı küçümseyenleri anlamak mümkün değildir.
