Aralık ayı enflasyon rakamları ile 2017 yılı enflasyon oranı yüzde 11.92 seviyesinde gerçekleşti.
Enflasyon açısından yılın tamamı iki haneli oldu. Kısacası Merkez Bankasının hedefinin, yüzde 2 belirsizlik aralığı dahil, oldukça dışında kaldı. Şimdi doğrudan enflasyon hedeflemesi rejimi çerçevesinde hükümete hesap verecek Merkez Bankası...
Talep enflasyonun ölçüsü olan Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) geçen ay yüzde 0.69 yukarı gelmiş. En fazla artış ulaştırma ve alkollü içecekler grubunda olmuş. Giyim ve ayakkabı gruplarındaki mevsimsel indirimler sayesinde TÜ- FE'deki artış sınırlı kalmış. Bu verilerin sonucunda yıllık TÜFE yüzde 11.92'lere gelmiş. Oysa 2016 yılını yüzde 8,53 seviyesinde tamamlamıştı.
Maliyet enflasyonunun göstergesi Yurtiçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) ise Aralık ayında yüzde 1.37 artmış. Yılı da yüzde 15.47 düzeyinde kapatmış.
Yani bir üretici 2016 Aralıkta 100 liraya gerçekleştirdiği üretimi 2017 yılında ancak 115.47 liraya yapabilmiş. Kısacası maliyetleri yükselmiş. Üstelik maliyet artışı ekonomi için hayati önemi olan imalat sanayinde yüzde 16.64 oranında gerçekleşmiş.
NEDEN ARTIYOR?
Peki artışların nedeni nedir?
Maliyet enflasyona neden olan 2 temel faktör var. Birincisi emtia ve petrol fiyatlarının yükselmiş olması. Temel girdilerden olan emtia ve petrol fiyatlarındaki artış çok az gecikmeyle üretim maliyetlerine yansıyor. OPEC ülkeleri arzı kısıtlamaya devam kararı almışlardı geçen yıl yaptıkları toplantıda... İyi ki Amerika petrol üretimini artırarak arzdaki daralmayı kısmen dengeledi. Eğer OPEC kararında bu yılda direnir ve aynı zamanda Amerika geri adım atarsa kuşkusuz petrol fiyatları küresel enflasyon üzerinde kendisini daha fazla hissettirir.
İkinci neden ise döviz kurundaki oynaklıkların maliyetlere yansıması...
Dolar ve euro gibi ana para birimlerinin TL karşısında dalgalanması enflasyonu doğrudan etkiliyor. İthalat fiyatlarının artması hem aramal kullanan sanayilerde maliyet artışına yansıyor hem de nihai tüketim malları kanalıyla talep enflasyonuna neden oluyor.
Gelelim piyasalara etkisine...
Etkileri sağlıklı belirleyebilmemiz için önümüzdeki dönemde enflasyonun seyrini belirleyecek risk faktörlerine değinmemiz gerekir. 2018 yılında etkili olacak isk faktörlerini şu şekilde sıralayabiliriz
KURLAR BELİRLEYİCİ OLACAK!
- Petrol ve emtia fiyatları...
OPEC'in kararı hayati önem taşıyor.
Arzı sınırlandırma kararının devamı enflasyon özelliklede maliyet enflasyonu açısından risk taşıyor.
- Döviz kuru seyri... İthalatımızın büyük kısmı dolarla olduğundan doların bu yıl fazla artmaması gerekiyor. Bu da FED'in alacağı aksiyonlara ve yeni yasalaşan vergi reformunun nasıl uygulanacağı ve sonucuna bağlı olacak. FED'in 3'den fazla faiz artırması, bilanço normalleşmesine hız vermesi kuşkusuz doları ivmelendirir. Vergi reformu da kararlılıkla uygulanırsa bütçe açığının artması ve Amerikan hazine kağıtlarının faiz oranlarının yükselmesi kaçınılmaz olur.
- İç talep durumu... Kredi hacmindeki artış iç talebi canlandırıyor ve canlanan iç talep ile talep enflasyonu yükseliyor. Eğer Merkez Bankasının uyarılarına rağmen büyüme hızının belli seviyelerde tutulması amacıyla artış sürerse TÜFE yine iki hanelerde kalabilir.
Enflasyonun hedeflerin üzerinde kalması faiz oranlarının da yüksek seviyelerini koruması anlamına gelecek. Bu durumda Amerika'dan olağan dışı bir haber gelmezse kurlarda aşırı bir yükseliş beklememeliyiz. Bu iklimde yabancı sermaye girişlerinde de bir sorun olmayacağından borsa da bir sorun yaşamaz gibi görünüyor.
Önümüzdeki aylarda yeni gelen verilere göre analizimize devam edeceğiz.