Yaz aylarıyla birlikte izin tartışmaları bitmiyor.
Ben de zaman zaman bu konulardaki haklarınızı ve diğer detayları bu köşeden duyurmaya çalışıyorum. Senelik izin her çalışanın yasal hakkı.
Kimse 'kullanmıyorum' diyemiyor.
İşverende 'kullanamazsın' deme hakkına sahip değil. Her çalışan kıdemine göre 14 ile 30 gün arasında değişen izin haklarını kullanabiliyor. Ancak iş gereği bazı zamanlar senelik izinler ya hiç kullanılmıyor ya da az kullanılıyor. Bu da işçilerle işverenler arasında tartışmalara yol açıyor. İzin kullanamayan çalışanın hakkı kaybolmuyor.
Okurumuz Nurullah SOYDAŞ da bu konuyu sormuş:
"Ben 4 yıldır bir şirkette çalışıyorum. Son iki yıldır senelik iznimi kullanamadım.
Bu yıl ise ancak 7 gün kullanabildim.Birikmiş bu izinlerimin parasını alabilir miyim?"
Nurullah Bey önce belirtelim, işçi "Ben bu yıl iznimi kullanmayacağım, bunun yerine bana parasını ödeyin" deme hakkına sahip değil. Böyle bir uygulama da zaten yok. Ama kullanmadığınız izinler de yanmıyor. İsterseniz bir sonraki sene yine işverenin de izniyle kullanabilirsiniz. Bunu da yapamadıysanız kullanmadığınız izinlerin parasını alabilirsiniz. İş sözleşmesinin, herhangi bir nedenle sona ermesi halinde, yani tazminat verilip verilmeyeceğine bakılmaksızın, işçinin o zamana kadar birikmiş izinlerinin parası nakden ödenir. Bu paralar üstelik son aldığınız brüt maaş üzerinden hesaplanır. Örneğin siz 2 senedir izin kullanmadıysanız iki yıllık izin sürenizin toplamı kadar brüt ücret işten ayrılırken size ödenmek zorunda.Bunun için istifa etmeniz ya da çıkartılmanızın bir önemi yok. Bu yüzden izne çıktığınız da mutlaka izin kağıdı imzalattırın ve bunu belgeleyin. Böylece yaptığınız izinler ve yapmadıklarınızı ortaya çıkarmanız kolaylaşacak ve hakkınızı arayabileceksiniz.
EMEKLİLİK İÇİN İKİ YOL VAR
25.04.1973 doğumluyum hiç sigorta girişim yok. Şimdi bir işe girip, sonrasında primleri dışarıdan kendim yatırabilir miyim ve tahmini ne zaman emekli olurum?
Ayşe TURAN
Ayşe Hanım sigorta için biraz geç kalmışsınız ama zararın neresinden dönülse kardır biliyorsunuz. Hemen bir işe girip sigortalı olursanız ve çalışmaya devam ederseniz tam emeklilik şartlarınız 7200 gün ve 58 yaş olur. Kısmi yani yaştan emeklilik için ise en az 5400 gün (15 yıl) prim biriktirmeniz gerekir. Ama bir süre sonra ayrılıp isteğe bağlı sigorta ile devam ederseniz bu kez şartlarınız BAĞ-KUR (4B) kapsamına geçer. Burada da yaş haddinden emeklilik için en az 5400 gün (15 yıl) boyunca prim ödemeniz gerekir. Fakat bu kez yaş şartı 61'e çıkar. Tam emeklilik için ise 9.000 bin gün prim ödeyerek 60 yaşında emekli olursunuz.
MEMURA İKRAMİYE KOMİSYONDAN GEÇTİ
30 yıl üstü çalışan emekli memurlar için hazırlanan tasarı ile ilgili bir gelişme yok. Siz de bu konuyu yazmıştınız.
Acaba daha ne kadar bekleyeceğiz?
Tuncay BAYER
Anayasa Mahkemesi kararından sonra 30 yıl üzerinde çalışanların ek ikramiye almalarını sağlayacak yasal düzenleme hazırlandı. Bu tasarı Meclis'te görüşüldü ve kapsamlı bir biçimde komisyona geldi. Söylediğiniz gibi ben de o dönemde bu yasanın detaylarını bu köşeden anlatmıştım. Tasarı Haziran ayının başında komisyondan da geçti. Ancak tam yasalaşma aşamasında biliyorsunuz bu hain çetenin kalkışması yaşandı.
Dediğim gibi tasarı yasalaşmayı bekliyor. Biraz daha sabredeceğiz.
MAAŞI YÜKSELTMEK MÜMKÜN
Doğum tarihim 19.10.1974.
Askerliğimi 1994/1996 yılları arasında yaptım. 01.08.1989'da sigortalı oldum. 5118 günüm var.
BAĞ-KUR'dan da 1.580 günüm bulunuyor. Askerlik borçlanayım mı? Prim ödemiyorum. Ödesem emekli maaşım artar mı?
Uğur ŞENEL
Askerliği sigortadan sonra yaptığınız için borçlanmak yaşınızı geri çekmiyor.
Priminiz de yeterli olduğu için boşuna borçlanmaya ve para ödemeye gerek yok. Emekli maaşını artıran en önemli parametrelerden birisi de aldığınız brüt maaş. Bu yüzden prim ödemeye devam ederseniz ilerde emekli maaşınız artar. Çok prim değil yüksek prim maaşı artırır unutmayın. Asgari ücretten öderseniz ileride maaşınız düşebilir unutmayın. Brüt maaşınız en az 3 bin lira ve üzerinde olursa maaşınızı yılda 60-70 lira artırırsınız.
NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM?
1986 sigorta girişliyim. 29 06 1967 doğumluyum.
3200 günüm var.
Sinan ÖZŞEKER 49 yaş 5300 gün ve 25 yıl şartlarınız var.
Yaşınız ve yılınız dolmuş ama priminiz eksik.
Primi tamamlar tamamlamaz emekli olursunuz. 3600 günden emeklilik için ise 60 yaş gerekir.
08.06.1973 doğumluyum.
20.11.1990'da sigortalı oldum. 6100 günüm var. Göksel ERDOĞAN
25 yıl 52 yaş ve 5525 prim günü şartlarınız var. Yılınız ve priminiz tamam, yaşınızın dolacağı 08.06.2025 tarihinde emekli olursunuz
1971 doğumluyum, 1986 da sigortam başladı ve 6000 günü doldurdum.
Latif YILDIZ İşe giriş tarihinizin ay ve gününe göre 49 ya da 50 yaşında emekli olursunuz. Priminiz ve yılınız tamamlanmış.
Bu yüzden yaşı bekleyecek ve duruma göre 2020 veya 2021'de doğum gününüzde emekli olacaksınız.